Minggu, 31 Mei 2009

TINDAKAN VERBAL PASAMBAHAN LAKUANG TINJAUAN DI KORONG TOBOH OLO KENAGARIAN TOBOH GADANG PARIAMAN

Oleh. M. Yunis

Kapalo mudo (k)
Silang nan bapangka (s)

K:Buyuang!. Kini baitu mah yuang, sungguahpun buyuang soghang nan diimbau, sarapek papaeknyo sagalo silang nan bapangka, tapatan rundiangan pado buyuang, tapi sungguahpun diambo tarbik rundiangan, sarapek papeknyo anak mudo matah dalam koghong, gadang ketek tuo mudo, laki-laki jo padusi, tarabik rundiangan di ambo. Ba a lei kini, dek karano lah disaghu kami anak mudo matah dalam koghong, kok jauah mah lah ditughuk, ampie lah tibo, lah di tapuak bandua, lah ditingkek janjang, mah lah duduak di kaduduakan masiang-masiang, a bana buah nan ba imbauan?. Dek kami sabagai lakuang tinjauan, kalam basigi, kami mintak disiangkan nan bak hari, tarangkan nan bak bulan, supayo ndak sanang dalam hati, sajuak di dalam kiro-kiro, sakian rundiangan dulu yuang !

S: Lah sampai jo?

K: Sakian dulu yuang!

S: Ba a rupoe dek ajo, kan yo lah taimbau ambo, tapi sungguahpun ambo sughang nan taimbau, sarapek papeknyo sagalo silang nan bapangka, karakok nan bajunjuang, kan bitu kecek ajo?. Tapi sungguah pun di ajo tarabik rundiangan, sarapek papeknyo sagalo saisi koghong, gadang ketek tuo mudo, laki-laki jo padusi, gadang e indak bilang gala, ketek e indak basabuik namo, tumpuan rundingan mangkek ambo, kan baitu?. Kini baitu mahjo. dek kami silang nan bapangka, dek karano tasabuk banyak, batariak etongan ajotu jo mupakaik, ba elo jo parundiangan, mananti ajo sababnta, ka ba a ko joa?

K:Alah yuang? Ba a rupoe dek buyuang, taseghak kaba kameh i, tacicia kabakampuangan. Dek karano mamancuang indak putuih, mangauik indak kameh, batariak jo mupakaik, ba elo jo parundiangan, mananti ambo sabanta, kan baitu? Kini baitu mah yuang, dek kami kok tacicia, iyo bakamehi, taserak bakampuangan, ambo tunggu sakiro-kiro yuang.

S: Kini baitu mah jo! Tempo di awae tadi, istirahaik nan bapintak, janji nan batiboan, dek ajo lah baluangan, ba a kini dek ambo, tadi ambo bajanji, kini ambo pulo manape i, manape i kato nan tadi, ambo baliak mah jo, baa ko jo?

K: Lah sampai yuang? Ba a rupoe dek buyuang, tacameh ka anyuik, Tagamang kajatuah, a bana artie, tacameh kaanyuik, tagamang kajatuah, tantangan manape i janji, tadi buyuang bajanji, kini buyung pulo kamanape i, mana pe i kato nan tadi, buyung baliak, kan baitu? Indak deh dek kami sagancak-gancak e mah yuang, ibaraik ughang tukang, tando rumah kasudak lakeh mah yuang, baluangan tantang itu.

S: (musyawarah). Kini baitu mah jo! Tapi sungguhpun ajo soghang nan di imbau, sarapek papeknyo anak mudo matah dalam koghong, gadang ketek tuo mudo, laki-laki jo padusi, gadang e indak bilang gala, ketek e indak basabuik namo, tapatan rundiangan bakek ajo, tapi sungguah pun di ambo tarabik rundiangan, sarapek papek e sgagalo silang nan bapangka, ataupun karakok nan bajunjuang, ba a kini dek ambo, alah juo bak papatah ughang, bajanjang naiak batanggo turun, mangaji dsari alih, babilang dari aso, a bana artie bajanjang naiak, batanggo turun, takalau rundiangn kadi baco, tabaokan taratik majilih, pi ie lelo korenah, a bana artie taratik majilih, pi ie lelo korenah, di unjangkan lutuik nan duo, disusun jari nan sdapuluah, di takuakan kapalo nan satu, di angkek tangan, dilewakan sambah, ba a kini dek ambo, mamintak nan kabuliah, marabuik tantang kacaba, pintak buliah, kandak balaku, sakian rundiangn dulu jo!

K: Alah sampai yuang?

S: Sakian dulu jo

K: Kini baitu mah yuang ! di sabuik do awae saketek, supayo indak basuo aki e, tantang lakuang tinjauan, kok dareh e alah bakatajunan, tanang e alah baka ilie an, ba a kini dek buyung, ba a ropoe alah di caghi bulek nan sagolek, pipih nan salayang. Ba a kini dek buyuang, mah alah ta imbau pulo ambo, tapi sungguah pun ambo surang nan taimbau, sarapek papeknyo anak mudo matah dalam koghong, gadang ketek, tuo mudo, laki-laki jo padusi, gadang e indak bilang gala, ketek eindak basabuik namo, tapatan rundiangan bakek ambo. Tapi sungguah pun di ambo tarabik rundiangan, sarapek papek e saghalo silang nan bapangka, ataupun karakok nan bajunjuang, kan baitu? Ba a rupoe bawa ba akie, bamulai basudah, baa rupoe dek buyuang, a bana artie bajanjang naiak, batanggo turun, mangaji dari alih, babilang dari aso, a bana arti emangaji dari alih, babilang dari aso, a bana artie bajanjang naiak, batanggo turun, takalau rundiangn kadi baco, tabaok an taratik majilih, pi ie lelo korenah, a bana artie taratik majilih, piie l;elo korenah, di unjangkan lutuik nan duo, disusun jari nan sdapuluah, di takuakan kapalo nan satu, di angkek tangan dilewakan sambah di namokan, ba a rupoe dek buyunag, mamintak nan kabuliah, marabuik tantang kacaba, pintak buliah kandak balaku, bana balaluan, kan baitu kecek buyuang ? dek karano kami ada baduo, batigo, duduak nan sahamparan, tagak sapamatang, batariek jomupakaik, baelo jo parundiangan, mananti pulo buyung sabanta, ka ba a pulo koha?

S: Alah sampaiu jo? Ba a rupoe dek ajo, lamak kato bapaiyokan, lamak makan basamo, batariak jo mupakaik, baelo jo parundiangan, mananti pulo ambo, baluangan jo !
K: (musyawarah). Kini baitu mah yuang, tempo di awae tadi, istirahaik nan bapintak, janji nan batiboan, dek buyungkan lah baluangan, tadi ambo bajanji, kini ambo pulo manape i, ka ba a pulo ko yuang ha?

S: Lah sampai jo? Ba a rupoe dek ajo, tacameh pulo nan ka anyuik, tagamang pulo nan kajatuah, urang pan cameh mati anyuik, urang panggamang mati jatuah, a bana artie tacameh nan kaanyuik, tagamang nan kajatuah, tantangan manape i janji, tadi ajo bajanji, kini ajo pulo manape i, manape i kato nan tadi, ajo baliak, kan baitu? indak deh dek kami sagancak-gancak e mah yuang, ibaraik ughang tukang, tando rumah kasudah lakeh mah yuang, baluangan pulo tantang itu.

K:Kini baitu mah yuang! adih badalia, kato bamisa ko yuang ha, abanalah dalia jo misa, samisa urang baladang kacang, ciek tuga, siek cicia, duo tuga duo cicia, kan tatuga tairiengi, taisi liang antak e, tasusun bagi siriah, tabilang bagai uang sen, tatuga tairiengi, duo, tigo buyuang manuga, indak tairiengi dek ambodoh ka ba a pulo koha?

S:Lah sampai jo?

K:Sakin dulu yuang.

S:Ba a rupoe dek ajo tacameh ka anyuik, tagamang kajatuah, abana artie tacemah kaanyuik, tagamang kajatuah, adih badalia, kato bamisa, abanalah dalia jo misa, ba a rupoe samisa urang baladang kacang, ciek tuga, siek cicia, duo tuga duo cicia, kan tatuga ta iriengi, taisi liang antak e, tasusun bagi siriah, tabilang bagi uang sen, tatuga tiriengi, pendek katoe, duo, tigo kato ambo, kok jawek e je ka ba asaian dek ajo, kan baitu? indak deh deka kami, asa lai pai kaladang tagak di barih jadih juo, alun kasanang hati ajo lai?

K:Alah sampai yuang? Ba arupoe dek buytuang, batimbang indak samo baghek, mauji indak samo merah, indak di cari luhak nan baliku, tanjuang babalik, baluangn tantang itu. Kini baitu mah yuang! pintak buyung raso kabuliah, kandak kabalaku, balaku bana balun, baa kini dek ambo, ado juo nan taraso di hati, takilan di mato, tantangan sambah jinjiangan, tangan kok jauh indak basuatu, ampie indak ba antaro, kaba a ko yuang ha? Io mintak disiangkan nan bak hari, tarangkan nan bak bulan, supayo ndak sanang hati kito baliak batimba.

S: Alah sampai jo?

K: Sakian dulu yuang.

S:Baa rupoe dek ajo, ado nan marusuah nan manggamang, abanalah nan marususah nan manggamang, tantangan sambah jinjiangan tangan, mintak basiangkan nan bak hari, batarangkan nan bak bulan, kan baitu? Kini itu mah jo, tantang pihak sambah jinjingan tangan, jauh indak basuatu, ampie iundak banataro, kito latakan di antaro lutuik jo kapalo, di jujuang bagi mingkuto, di tanai bagai gumilo, nak kunci samo kito pegang kito pulangan kanan punyo, alun kasanang hati ajo?

K:Alah sampai yuang? Baa rupoe dek guyuang, tantang pihak sambah jinjingan tangan, baa rupoe jauh indak basuatu, ampie indak banataro, kito latakan di antaro lutuik jo kapalo, di jujuang bagi mingkuto, di tanai bagai gumilo, nak kunci samo kito pegang kito pulangkan kanan punyo, kan baitu kecek buyuang ? Indak deh iyo alah sanang dalam hati sajuak di dalam kiro-kiro, lah ba agiah kandak buyuang mah.

S: Kito abihan etongan tantang itu dulu jo!

(Masa tenggang)

P: Jo ! kini baitu mahjo, sungguahpun ajo sorang nan di imbau, sarapek apapeknyo ank mudo matah dalam korong, gadang ketek ,tuo mudo ,laki-lak jo padusi, gadange indak b ilang gala, keteke indak basdabuk namo, tapatan rundingan pado ajo, sungguahpun di ambo tarabik rundiangan, sarapeek papeknyo sagalo silang nan bapangka, ataupun karakok nanbajunjuang, baa lei kini, di sabuik jua ba awa, bakia bamulai basudah, tempo di awae tadi tantang lakung tinjauan, kok darehe lah bakatajunan, tanange lah baka iliaan, baitu pulo sambah, karateh elah baguluang, kalam elah bapatah, kini itu mah jo ! hadih badalia, kato bamisa, abanalah dalia jo misa, samisa urang pabiduak, saketek biduak banangkodo, saketek alek pakai janang, lah istirahat janang sapangka, manatiang siriah kahadapan anak mudo matah dalam korong, siriahe dicabiak, pinange di gatok, kapue di palik, timbakaue dijujuik, siriah dimasaan sakapua surang manuruik adaik sapanjang nan biaso, pintak buliah kandak balaku, bana balaluanm, sakian dulu.

K: Sampai yuang? Baa rupoe dek buyuang, tempo di awae tadi, tantangan lakuang tinjauan, tanange lah baka ilian, dareh e lah bakatajuanan, baitu pulo sambah, karatehe lah baguluang kalame lah bapatah, baa lei kini dek buyuang, lah dicari pulo bulek nan sagolek, picak nan satapiak, mah lah diimbau pulo ambo baliak, baa rupoe dek buyuang, adih badalia kadisabuk, kato bamisa banasakah, abanalah dalia jo misa, rupoe samisa urang pabiduak, saketek biduak pakai nangkodo, saketek alek pakai janang, baa rupoe lah istirahat janang silang sapaangka, manatioangan siriah kahadapan kami anak mudo matah dalam korong, siriah dicabiak pinange digatok, kapua dipalik, timbakau dijujuik, siriah dimasaan sakapua surang, manuruik adaik nan biaso, kan baitu kecek buyuang, kini itu mah yuang, dek kami, dek karano mamancuang indak sakali pituih, mangawuik indak sakali kameh, istirahat nan bapintak janji nan tibo, manunggu buyuang sabanta, kabaa ko a?

P: Baluangan.

K: (musyawarah). Kini itu mah yuang, tempo di awae tadi, istirahat nan bapintak janji nan batiboan, dek buyuang lah baluangan, baa lei kini dek ambo, tadi ambo bajanji, kini ambo pulo manape i, kabaa koa a?

S: Sagancak-gancak e bana tumah jo! Tadi ajo bajanji, kini ajo pulo manape i, kanlah sagancak-gancak e ban tu!

K: Kini baitu mah yuang! Di sabuik jua di awae saketek, supayo dak basuo akie, baa rupoe dek buyuang, adih badalia kato bamisa, abanalah dalia jo misa, saketek biduak pakai nang kodo, saketek alek pakai janang, mah lah istirahaik janang silang nan bapangka, manatiangan siriah kahadapan kami saisi korong, kandak buliah pintak balaku, kan baitu kecek buyuang? Tacameh jo kami nan kaanyuik, tagamang pulo nan kajatuah, abana tacameh nan kaanyuik, tagamang nan kajatuah, tantangan siriah buyuang ko, adaik e panuah pusakoe malimbak, adaik usang pusako lamo, dari kapalo turun kabahu, dari mamak turun ka kamanaan, pucuak e kok tagatia, ughek kok tagaga, kami ka lalu kabangkae, ka baa ko yuang ha?

S: lah sampai Jo? Baa rupoe dek ajo, ado nan maghusuah jo mangamang, tantangan siriah ambo ko, adaik e panuah, pusakoe malimbak, adaik usang pusako lamo, daghi kapalo tukhun ka bahu, daghi mamak tughun ka kamanakan, utang dek kito mamakaian, pucuak kok tagatia, ughek kok tagaga, kami ka lalu kabangkae, kan baitu kecek ajao? Kini tu mah jo! Tantangan siriah ambo ko, katehe bapucuak bulek, kabawahe baughek tunggang, lai ndak titiak daghi langik, ndak pusek daghi bumi, lai ndak bamukasuik basingajo, baluangan mahjo!

K: Kini tu mah yuang, baa rupoe dek buyuang tantang itu, indak titiak daghi langik, indak pusek daghi bumi, indak mukasuik basingajo, baluangan, baitu kecek buyuang? Kini tu mah yuang, kak kandak ghaso kabuliah, pintak ghaso ka balaku, balaku bana balun, ada juo nanmaghusuah mangamang dek kami, tantangan sighiah buyuang ko, lakuang e lah batinjau, kalam e lah basigi, kabalapeh usua jo pareso, ka baa ko yuang ha?

S: ba rupoe dek ajo, tantangan sighiah ambo, lakuange lah batinjau, kalam e lah basigi, kabalapeh usus jo pareso, kan baitu? Indak deh dek kami sagalo silang nan bapangka, supayo batampuak dapek dijinjiang, batali dapek diighik, bacabaan mah jo!

K: Kini tu mah yuang! Baa rupoe dek buyuang, tantangan sighiah buyuang ko, iyo bamukasuik basingajo, baluangan dek buyuang tantang itu, kini tu mah yuang
Tantangan siriah buyuangko, duo wajah dikanduange mah yuang, partamo masak disighan, basuluah matoaghi bagalanggang mato ughang banyak, masak dikunyah, masak dinamokan, nan kaduo masak jo mupakaik, masak juo dinamokan, kok tatampuah salah satu antaro duo kaba ko yuang ha ?

S: Lah sampai jo? Baa rupoe dek ajo, tantangan pakaro masak sighiah, duo wajah dikanduang e, partamo masak dikunyah, basuluah mato akhi bagalanggang mato ughang banyak, masak dinamokan, kaduo masak jo mupakaik, masak juo dinamokan, kan baitu kecek ajo? Indak deh dek ambo, asa sighiah ambo lai ka masak, asa manughuik adaik nan biaso, baluangan.

K: A.. lah masak sighiah buyuang mah, masak jo mupakaik, nan ma nan takana manyighannyo beko ndak disighannye lah,

S: Kito abihan etongan tantang itu lu jo!

(Masa tenggang)

S: kini baitu mah jo! Disabuik juo di awae saketek, tempo diawae lakuang tijauan, tanange lah baka iliaan, daghe e lah bakatajunan, tantangan sambah jinjiangan tangan
Kandak alah buliah, pintak lah balaku, baitu juo jo sighiah, karateh e lah baguluang, kalam he lah bapatah, baa lei kini dek ambo, balayia ndak mahadang pulau, bajalan ndak mahadang bateh, supayo balayia ndak tibo di pulau, bajalan ndak tibo di bateh, mah lah diimbau lo ajo baliak, tapi sungguah pun ajao surang nan di imbau, sarapek papek e saiisi korong, gadang ketek, tuo mudo laki-laki padusi, gadang eindak bilang gala, ketek e indak basabui namo, tumpuan rundiangan pada ajo, tapi sungguahpun di ambo tarabik rundiangan, sarapek papeknyo silang nan bapangka, karakok nan bajunjuang, baa lei kini dek ambo, daek karano lah dicaghi, ayaik kutikonyo, aghi baiak bulan baiak, tapek padao malam aghi kini, ndak mahampakan pangih nan landai, sayok nan lamah, kapado sa isi korong, jauah nan kaman japuik, ampia nan kaman jangkau, barek nan kadipikua, ringannan kadijinjiang, itulah nan dak kami hampakan, pado malam aghi kini, mambuek anak dagho, sampai sasudah-sudah he, kok ado tamu soghang baduo e, kok nyo tibo di sonsong, ampia di salami, kok awuih di agiang minum, lapa di agiah nasi, bakarajo samo jo kami silang nan bapangka, sakian dulu jo.

K: Alah sampai yuang ? Baa rupoe diekspresi buyuang, di sabuik baawa baakhia
Bamulai basudah, tempo di awae, lakuang tinjauan, kok daghelah bakatajunan, tanange lah baka iliaan, baitu pulo sambah jinjiangan tangan, karateh e lah baguluang, kalam e lah bapatah, bia pun sighiah, alah masak, baa kini lei diekspresi buyuang, balayia ndakmahadang pulau, bajalan ndak mahadang bateh
Baa rupoe diekspresi buyuang, lah di caghi ayaik kutiko e, tapek pado malam aghi kini, mam buek anak dagho, sampai sasudah sudah e, kan baitu nan buyuang saghukan ka kami, anak mudo matah dalam korong, kini itu mah yuang, dek kami adao soghang baduo e, mamancuang ndak putuh, mangawuk ndak kameh, iradaik jo mupakaik, di elo jo paretongan, mananti buyuang sabanta!

S: baluangan!
K: (Musyawarah). Kini itu mah yuang ha, tadai ambo bajanji kini amabo pulo manape i, manape i kato nan tadi, kaba pulo ko ha?

S: baluangan.

K: Ndak deh diekspresi kami, lah di caghi lo bulek nan sagolek, picak nan salayang, bulek lah bululiah digolongan, picak lah buluah di layangan, sapanjang pakabaran buyuang tadi, kami tarimo jo hati suko, kini tu mah yuang, tacameh juo ambo nankaanyuik tagamang jua ambo nan kajatuah, ibaraik urang bababan, manjujuang basingguluang, mamikua baaleh bahu.

S: alah jo? Baa rupoe dek ajo tantang itu, kok manjujuang tantu iyo basingguluang, kok mamikua tantu yo baa leh bahu, cuman dek kami, silanmg nan bapangka karakok nan bajunjuang, untuk samantaro kini, kami tandoi jo salapah dalam carano.

K: (di ambil oleh urang korong). Kini itu mah yuang ha, baa rupoe dek buyuang, tantangan manjujuang, singguluange salapah dalam carano, baa ko yuang ha? Lah kami ambiak singguluang yuang?

S: baluangan!

K: Kini tu mah yuang ! Ado jua nan tarusuah di hatitakilam di mato, hinggok tampek basitakan, tabang tampek basitumpu, kok senteang kamambilai, kurang nan kamanukuak, pai tampek batango, pulang tampek mangadu, kama kami kapayi ko yuang ha?

S: Alah Jo? Baa rupoe dek ajo, tacameh nan ka anyuik, tagamang nan kajatuah, senteang nan kamambilai, kurang nan kamanukuak, pai tampek batanyo, pulang tampek mangadu, kama kami kapai, kan baitu kecek ajao? Kini tumah jo, ndak kami siangkan na bak hari, tarangkan nan bak bulan, partamo Ayah anak dagho, kaduo induak anak dagho, katigo mamak anan dagho, kok ado di dalam nan tasabuik tadi, jan sampai sagangguik tabu di maliang, dagantak gagang kapulang, kusuik di ujuang tali, dicaghi paretaongan nan baiak, sakian dulu nye jo, kito habihan etongan tantang itu.

S: Jo kini itu mahjo! Lah capek lo kaki ringan lotangan, janang mahidangkan nasi katangah, nasi e mintak dimakan, aie mintak diminum, ka baa tu jo?

K: Kini tu mah yuang! Dek kami ado baduo batigo, duduak sahamparan tagak sapamatang, kami baiyo bamolah lo dahulu, manunggu buyuang sabanta.

S: Baluangan Jo!

K: (musyawarah). Kini tumaha yuang, berarti kecek buyung tadi, lah capek lo kaki, ringan lo tangan janang, mahidangkan nasi katangah, nasi e mintak dimakan
aie e mintak diminum, ndak deh dek kami, saghancak-gancak e tumah, pangkai lah di sinan, ndak kami suua d balakang

(makan bersama)

*Pecinta Minangkabau

Link

Pemberian tahu!

  • Selamat kepada Nurhasni, Alumni Sastra Minangkabau Angkatan 2000 yang telah memperoleh beasiswa dari FORD FOUNDATION INTERNATIONAL FELLOWSHIPS PROGRAM DI INDONESIA , untuk melanjutkan program Masternya. Semoga selalu berjaya!
  • Selamat kepada Ibu Drs. Zuriati, M. Hum sudah diterima di Universitas Indonesia untuk melanjutkan program Doktor, semoga jalannya selalu dilapangkan oleh Allah SWT.Amin!
  • selamat kepada Hasanadi. SS, telah diterima di Balai Kajian Sejarah dan Nilai Tradisional

Blog Alternatif

Siapakah Peneliti Melayu Yang Paling Anda Kagumi?

Istana

Istana
Rumah Kami
Powered By Blogger

Arsip Blog

Mengenai Saya

Foto saya
Pariaman, Sumatra Barat, Indonesia
SEMOGA TULISAN TERSEBUT BERMANFAT BAGI PEMBACA, DILARANG KERAS MENGUTIP BAIK KATA-KATA, MAUPUN MENCIPLAK KARYA TERSEBUT, KARENA HAL TERSEBUT ADALAH PENGHIANATAN INTELEKTUAL YANG PALING PARAH DI DUNIA INI, KECUALI MENCANTUMKAN SUMBERNYA.

Bagimana Penilaian Anda tentang Blog ini?

Cari Blog Ini

Daftar Blog Saya

Pengikut

Sastra Minangkabau Headline Animator

SEJARAH MARXIS INDONESIA

UNIVERSITAS

GEDUNG KESENIAN DAN TEATER

LOVE

Al-Qur'an dan Al-Hadist


Tan Malaka

1897 - 1949

1921 SI Semarang dan Onderwijs

1925 Menuju Republik Indonesia (Naar de 'Republiek Indonesia')

1926 Semangat Muda

Aksi Massa

1943 Madilog

1945 Manifesto Jakarta

Politik

Rencana Ekonomi Berjuang

Muslihat

1946 Thesis

1948 Islam Dalam Tinjauan Madilog

Pandangan HidupKuhandel di Kaliurang

GERPOLEK (GERilya - POLitik - EKonomi)

Proklamasi 17-8-1945, Isi dan Pelaksanaannya

Tan Malaka (1921)

Sumber: Yayasan Massa, terbitan tahun 1987

Kontributor: Diketik oleh Abdul, ejaan diedit oleh Ted Sprague (Juni 2007)

Kekuasaan Kaum – Modal Berdiri atas didikan yang berdasar kemodalan.
Kekuasaan Rakyat hanyalah bisa diperoleh dengan didikan kerakyatan.

Kata Pengantar Penerbit

Lagi sebuah buku kecil (brosur) Tan Malaka berjudul “SI Semarang dan Onderwijs”, yang ejaan lama telah kita sesuaikan dengan ejaan baru, dan juga telah kita tambah dengan daftar arti kata-kata asing hal 34-36.

Brosur ini diterbitkan di Semarang pada tahun 1921 oleh Serikat Islam School (Sekolah Serikat Islam). Karya pendek Tan Malaka ini sudah termasuk: “Barang Langka”. Brosur ini merupakan pengantar sebuah buku yang pada waktu itu akan ditulis oleh Tan Malaka tentang sistem pendidikan yang bersifat kerakyatan, dihadapkan pada sistem pendidikan yang diselenggarakan kaum penjajah Belanda. Bagaimana nasib niat Tan Malaka untuk menulis buku tentang pendidikan merakyat itu, kami sebagai penerbit kurang mengetahuinya. Mungkin Tan malaka tidak sempat lagi menulisnya karena tidak lama kemudian beliau dibuang oleh penjajah Belanda karena kegiatan perjuangannya dan sikapnya yang tegar anti kolonialisme, imperialisme dan kapitalisme. Terserah kepada penelitan sejarah Bangsa Indonesia nantinya untuk menelusuri perkara ini. Yang jelas tujuan Tan Malaka dalam pendidikan ialah menciptakan suatu cara pendidikan yang cocok dengan keperluan dan cita-cita Rakyat yang melarat !

Dalam hal merintis pendidikan untuk Rakyat miskin pada zaman penjajahan Belanda itu, tujuan utama adalah usaha besar dan berat mencapai Indonesia Merdeka. Tan Malaka berkeyakinan bahwa “Kemerdekaan Rakyat Hanyalah bisa diperoleh dengan DIDIKAN KERAKYATAN” menghadapi “Kekuasan Kaum Modal yang berdiri atas DIDIKAN YANG BERDASARKAN KEMODALAN”.

Jadi, usaha Tan Malaka secara aktif ikut merintis pendidikan kerakyatan adalah menyatu dan tidak terpisah dari usaha besar memperjuangkan kemerdekaan sejati Bangsa dan Rakyat Indonesia.

Untuk sekedar mengetahui latar-belakang mengapa Tan Malaka sebagai seorang pejuang besar dan revolusioner itu sadar dan dengan ikhlas terjun dalam dunia pendidikan pergerakan Islam seperti Sarekat Islam ? Tidak lain karena keyakinannya bahwa kekuatan pendorong pergerakan Indonesia itu adalah seluruh lapisan dan golongan Rakyat melarat Indonesia, tidak perduli apakah ia seorang Islam, seorang nasionalis ataupun seorang sosialis.

Seluruh kekuatan Rakyat ini harus dihimpun dan disatukan untuk menumbangkan kolonialisme Belanda di Tanah Air kita. Persatuan ini harus di tempat di kawah candradimukanya perjuangan menumbangkan kolonialisme dan imperialisme. Inilah mengapa Tan Malaka pun tidak ragu-ragu dan secara ikhlas terjun dalam dunia pendidikan masyarakat Islam. Dalam lingkungan pendidikan Serikat Islam yang merupakan pergerakan rakyat yang hebat pada waktu itu. Jangan pula dilupakan bahwa usia Tan Malaka pada waktu itu masih sangat muda.

Memasuki ISI dari karya pendek Tan Malaka ini, dikemukakan oleh Tan Malaka TIGA TUJUAN pendidikan dan kerakyatan sebagai berikut :

1. Pendidikan ketrampilan/Ilmu Pengetahuan seperti : berhitung, menulis, ilmu bumi, bahasa dsb. Sebagai bekal dalam penghidupan nanti dalam masyarakat KEMODALAN.
2. Pendidikan bergaul/berorganisasi serta berdemokrasi untuk mengembangkan kepribadian yang tangguh, kepercayaan pada diri sendiri, harga diri dan cinta kepada rakyat miskin.
3. Pendidikan untuk selalu berorientasi ke bawah.

Si Kromo, si-Marhaen, si-Murba tanpa memandang kepercayaan agama, keyakinan dan kedudukan mereka, dalam hal ini termasuk golongan-golongan rakyat miskin lainnya.

Ketiga TUJUAN pendidikan kerakyatan tersebut telah dirintis oleh Tan Malaka dan para pemimpin Rakyat lainnya seperti Ki Hajar Dewantara, Muhammadiyah, pesantren-pesantren Nahdatul Ulama, SI dsb. Semua usaha, pengorbanan mereka itu tidak sedikit sahamnya dalam Pembangunan Bangsa/National Building dan dalam membangkitkan semangat perjuangan memerdekakan Rakyat Indonesia dari belenggu penjajahan. Merek atelah memberikan yang terbaik dalam hidup mereka kepada Bangsa dan Rakyat Indonesia. Mereka telah tiada, tetapi jiwanya yang menulis, jiwa-besar mereka, pikiran-pikirannya yang agung akan tetap hidup sepanjang zaman.

Akhir kata dikutip di bawah ini ucapan tokoh besar pergerakan kemerdekaan dan pemimpin besar Presiden Amerika Serikat ABRAHAM LINCOLN sebagai berikut :

“WE MUST FIRST KNOW WHAT WE ARE, WHERE WE ARE AND WHERE WE ARE GOING, BEFORE SAYING WHAT TO DO AND HOW TO DO IT”

”Pertama-tama harus diketahui Apa kita, dan Dimana Kita serta Kemana Kita akan pergi, sebelum mengatakan apa yang harus dilakukan dan bagaimana melakukanya”.

Penerbit,

Yayasan Massa, 1987